James Webb-ը Ծիր Կաթինի կենտրոնում սառած ածխածնի հսկայական ամպ է հայտնաբերել

NASA-ի James Webb տիեզերական աստղադիտակը մեծ քանակի սառած ածխածնի երկօքսիդ է հայտնաբերել Ծիր Կաթին գալակտիկայի կենտրոնական շրջանի մոտ: Խոսքը G0.253+0.016 հսկայական մոլեկուլային ամպի մասին է, որն աստղագետները կատակով անվանում են «Աղյուս»՝ իր ձևի և նյութի բարձր խտության պատճառով։

Որպես կանոն, նման տարածքներում աստղերի ձևավորման ակտիվ գործընթաց է տեղի ունենում: Սակայն G0.253+0.016-ի դեպքում դա տեղի չի ունենում, և գիտնականները չեն կարող հստակ ասել, թե ինչն է դրա պատճառը: Հնարավոր բացատրություններից մեկն այն է, որ այս ամպը դեռ շատ երիտասարդ է, և աստղերը պարզապես չեն հասցրել ձևավորվել դրա մեջ: Մեկ այլ վարկածի կողմնակիցները կարծում են, որ դրա ներսում գազն ունի տուրբուլենտության բարձր մակարդակ կամ ապահովված է մագնիսական դաշտերով, որոնք կանխում են աստղերի առաջացումը:

Տիեզերական աստղադիտակի կողմից հայտնաբերված սառած ածխածնի երկօքսիդն ավելի խորհրդավոր է դարձնում գալակտիկայի այս շրջանը: Ծիր Կաթինի կենտրոնում սառույցի տեսքով ածխածնի օքսիդ նախկինում էլ է հայտնաբերվել, քանի որ այն խտանում է փոշու մասնիկների վրա: Այնուամենայնիվ, սովորաբար այն բավականին դժվար է հանդիպում միջաստղային միջավայրում, ուստի գիտնականները չգիտեն, թե որքան սառույց կարող է լինել գալակտիկայի կենտրոնում գտնվող միգամածություններում:

Ֆլորիդայի համալսարանի գիտնականները՝ Ադամ Գինզբուրգի գլխավորությամբ, շատ են զարմացել, երբ տիեզերական աստղադիտակի մերձակա ինֆրակարմիր տեսախցիկը (NIRCam) այնտեղ մեծ քանակի սառցե գազ է հայտնաբերել:

«Մեր դիտարկումները համոզիչ կերպով ցույց են տալիս, որ սառույցը շատ տարածված է այնտեղ, այնքան, որ ապագայում բոլոր դիտարկումները պետք է հաշվի առնեն դա»,- ասել է Ադամ Գինզբուրգը:

Աստղերի ձևավորման գործընթացն սկսելու համար պահանջվում են շատ ցուրտ պայմաններ, երբ մոլեկուլային գազի ջերմաստիճանն իջնում ​​է բացարձակ զրոյից մինչև տասը աստիճան: Չնայած տարածաշրջանում սառույցի առատությանը, James Webb-ի տվյալները ցույց են տվել, որ դրա գազը զարմանալիորեն տաք է՝ համեմատած այլ մոլեկուլային ամպերի հետ:

Հետագայում գիտնականները մտադիր են տիեզերական աստղադիտակի միջոցով պարզել, թե ինչ այլ սառած նյութեր կան G0.253+0.016-ում և դրա մոտակայքում գտնվող այլ նմանատիպ օբյեկտներում:

«Մենք տվյալներ չունենք, օրինակ՝ ածխածնի օքսիդի, ջրի և ածխաթթու գազի քանակի, ինչպես նաև բարդ մոլեկուլների մասին։ Սպեկտրոսկոպիայի միջոցով մենք կարող ենք չափել դրանք և որոշակի պատկերացում կազմել այն մասին, թե ինչպես է փոխվում այս ամպերի քիմիական բաղադրությունը ժամանակի ընթացքում»,- ասել է Գինզբուրգը: