Վեներայի վրա կարող է կյանք լինել․ նոր հետազոտություն

Վեներա մոլորակի վրա կարող է կյանք լինել, նման եզրակացության են եկել Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի (MIT) գիտնականները Astrobiology ամսագրում հրապարակված հետազոտությունում։ Ըստ նրանց՝ եթե Վեներայի թունավոր ամպերում լինեն կյանքի ձևեր, դրանք, հավանաբար, զրկված չեն լինի ամինաթթուներից, որոնք կյանքի համար անհրաժեշտ կենսական շինանյութերից են։

Վեներայի վրա ջերմաստիճանը հասնում է մի քանի հարյուր աստիճանի և այն ծածկված է քայքայիչ ծծմբաթթվից՝ անգույն, քաղցկեղածին հեղուկից, որը քայքայում է մարդու ատամները, գրգռում աչքերը, քիթն ու կոկորդը: Որպես այդպիսին, քարքարոտ մոլորակը չի համարվում կենդանի օրգանիզմների համար բնակության հարմար վայր։ Այնուամենայնիվ, գիտնականները կասկածում են, որ ցանկացած կյանք, որը կարող էր առաջանալ Վեներայի դժոխային միջավայրում, կարելի է գտնել նրա վնասակար ամպերի մեջ, որոնք ավելի սառն են, քան մոլորակի մակերեսը և այդպիսով կարող են նպաստավոր լինել կյանքի որոշ ծայրահեղ ձևերի համար:

MIT-ի հետազոտողների իրականացված նոր լաբորատոր փորձը պարզել է, որ 19 ամինաթթուներ առնվազն մեկ ամիս զարմանալիորեն պահպանվել են ծծմբաթթվի լուծույթում, որը պարունակում է մի քիչ ջուր: Այս լուծույթի ծծմբաթթվի կոնցենտրացիան նման է Վեներայի ամպերում հայտնաբերվածին: Արդյունքները ցույց են տվել, որ ծծմբաթթուն, ընդհանուր առմամբ, ոչ միշտ է «թշնամական» օրգանական քիմիայի նկատմամբ, որը գոյություն ունի Երկրի վրա, և ենթադրվում է, որ Վեներայի ամպերը կարող են պարունակել այս բարդ, կյանքի համար նպաստավոր մոլեկուլներից առնվազն մի քանիսը:

«Դա չի նշանակում, որ կյանքն այնտեղ կլինի նույնը, ինչ այստեղ: Իրականում, մենք գիտենք, որ դա չի կարող լինել,- ասել է MIT-ի աստղաֆիզիկոս և մոլորակագետ և նոր հետազոտության համահեղինակ Սառա Սիգերը,- Սակայն այս աշխատանքը զարգացնում է այն գաղափարը, որ Վեներայի ամպերը կարող են նպաստավոր պայմաններ ստեղծել կյանքի համար անհրաժեշտ բարդ քիմիական նյութերի համար»:

Անցյալ տարվա սկզբին Սիգերը և նրա գործընկերները ջրի հետ խառնած ծծմբաթթվի սրվակներում լուծել են 20 «կենսածին» ամինաթթուներ (մոլեկուլներ, որոնք անհրաժեշտ են Երկրի կյանքի բոլոր ձևերի համար՝ շնորհիվ սննդի քայքայման, էներգիա ստեղծելու, մկաններ կառուցելու գործում նրանց ունեցած դերի այլն), որպեսզի նմանակեն Վեներայի ամպերում հայտնաբերված միջավայրը: Չորս շաբաթվա ընթացքում նրա թիմը վերլուծել է այս ամինաթթուների կառուցվածքը, որոնք, ի շարս այլ նյութերի, ներառում էին գլիցին, հիստիդին և արգինին։ Պարզվել է, որ մոլեկուլներից 19-ի մոլեկուլային «ողնաշարը» անփոփոխ է մնացել՝ չնայած բարձր թթվային միջավայրին:

«Մարդկանց մոտ կա այս ընկալումը, որ խտացված ծծմբաթթուն չափազանց ագրեսիվ լուծիչ է, որը կտոր-կտոր կտա ամեն ինչ,- ասել է հետազոտության համահեղինակ Յանուշ Պետկովսկին,-Սակայն մենք համարում ենք, որ դա անպայմանորեն ճիշտ չէ»:

Փորձն ավարտվել է չորս շաբաթ անց՝ ակտիվության հետագա նշանների բացակայության պատճառով:

«Միայն ցույց տալը, որ այդ ողնաշարը կայուն է մնում ծծմբաթթվի մեջ, չի նշանակում, որ Վեներայի վրա կյանք կա,- ասել է Մասաչուսեթսի Ուսթեր պոլիտեխնիկական ինստիտուտի բակալավրիատի ուսանող Մաքսվել Սիգերը, որը ղեկավարել է հետազոտությունը,- Սակայն եթե մենք ցույց տայինք, որ այդ ողնաշարը վտանգված է, ապա մեր իմացած կյանքի հավանականությունը չէր լինի [Վեներայի վրա]»:

Փորձարկված 20 ամինաթթուներից ինը հայտնաբերվել են նաև երկնաքարերում, ինչը, ըստ հետազոտողների, ենթադրում է, որ Վեներայի վրա այդ մոլեկուլները կարող էին հայտնվել նաև երկնաքարերի հարվածների արդյունքում։

Վեներայի հաստ ամպերում հենց այսպիսի մոլեկուլներ է մտադիր փնտրել 2025-ի հունվարին դեպի այս մոլորակ ուղարկվելիք մասնավոր ֆինանսավորմամբ առաքելությունը, որը կոչվում է Venus Life Finder։ Առաքելության շրջանակում Վեներա կուղարկի Photon անունով տիեզերանավ, որը կթռնի Վեներայի կողքով և մոլորակի մթնոլորտ կնետի փոքրիկ, մեկ գործիքով զոնդ, որը նախագծված է օրգանական միացություններ հայտնաբերելու համար։ Զոնդը չունի պարաշյուտ և նախքան Վեներայի մակերեսին ընկնելն ու ոչնչանալը այն ռադիոտվյալներ կուղարկի Երկիր, որոնք կօգնեն գնահատել, թե որքանով կարող է բնակելի լինել Վեներան։