Հայաստանում անհրաժեշտ է միջավայր ստեղծել մարզերի ներուժն իրացնելու համար. հարցազրույց Synopsys Armenia-ի ղեկավարի հետ

Հայաստանի մարզերում կա մարդկային կապիտալի հսկայական ներուժ, և մասնավոր հատվածը, կառավարությունն ու կրթական հաստատությունները պետք է համատեղ ստեղծեն բարենպաստ միջավայր և ենթակառուցվածքներ, որպեսզի այդ ներուժն իրացվի և դրա շնորհիվ ավելի շատ միջազգային ընկերություններ ներգրավվեն երկիր և մարզեր։ NEWS.am Tech-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց «Սինոփսիս Արմենիա» ընկերության տնօրեն Հովիկ Մուսայելյանը։

«Մեր մարզերում շատ չմշակված ադամանդներ կան։ Մասնավոր ընկերությունների, կառավարության և կրթական հաստատությունների համատեղ ջանքերով մենք պետք է այնպես անենք, որ այդ ադամանդներին սկսեն նկատել, սկսեն աշխատել նրանց վրա, սկսեն հղկել նրանց»,- Գյումրիում հուլիսի 4-ին անցկացված Silicon Mountains Shirak ֆորումի շրջանակում NEWS.am Tech-ի հետ զրույցում ասաց նա։

Նրա կարծիքով, ընկերությունները պետք է սկսեն մտածել, թե խոստումնալից կադրերին ինչպես պահեն մարզերում և ինչպես թույլ չտան, որ այլ ընտրությունները գայթակղեն և իրենց մոտ տանեն նրանց: Սա կնպաստի ինչպես ոլորտում առողջ մրցակցությանը, այնպես էլ Հայաստանում ՏՏ ոլորտի ընդհանուր զարգացմանը։

Այսօր «Սինոփսիս Արմենիա»-ն մոտ 1400 աշխատակից ունի, սակայն նրանց թիվը նախատեսվում է հասցնել 2000-ի։ Այս նպատակին հասնելու համար ընկերությունը ռազմավարական առումով ընդլայնում է իր գործունեությունը հանրապետության մարզերում՝ օգտագործելով տեղական ռեսուրսները, այդ թվում՝ Գյումրի քաղաքում։ Ընկերությունը ներուժ է տեսնում նաև մարզային այլ քաղաքներում՝ Վանաձորում և Կապանում, որտեղ Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանը մասնաճյուղեր ունի։ Թեև «Սինոփսիս Արմենիա»-ի հիմնական ուղղությունը մնում են իր բիզնես նպատակները, մարզերում ընդլայնումը համահունչ է ընկերության աճի ռազմավարությանը, որին աջակցում է նաև կառավարությունը՝ ջանքեր գործադրելով մարզերի ներուժը բացահայտելու և բազմազգ ընկերություններ ներգրավելու ուղղությամբ, նշեց Մուսայելյանը:

Ներդրում կրթության մեջ

«Սինոփսիս Արմենիա»-ն, ինչպես նշեց Մուսայելյանը, ակտիվորեն ներգրավված է ընկերության մի շարք կրթական ծրագրերում և համագործակցում է բուհերի հետ, մասնավորապես՝ Պոլիտեխնիկական համալսարանի միկրոէլեկտրոնիկայի ամբիոնի հետ, որը գտնվում է ընկերության տարածքում։

Ընկերությունը համագործակցություն է հաստատել մի քանի բուհերի հետ, այդ թվում՝ Երևանի պետական ​​համալսարանի (ԵՊՀ), Եվրոպական համալսարանի և Սլավոնական համալսարանի հետ: Այս համագործակցության շնորհիվ մոտ 400 երիտասարդ (200-ը՝ Պոլիտեխնիկական համալսարանից և 200-ը՝ այլ բուհերից), մնալով իրենց բուհերի ուսանողներ, կարող են շարունակել իրենց ուսումը «Սինոփսիս Արմենիա»-ի կրթական մասնագիտացված ծրագրերի միջոցով։

Այս ծրագրերը ուսանողներին զինում են միկրոչիպերի նախագծման ժամանակակից տեխնոլոգիական գործիքներով, ինչը, ըստ Մուսայելյանի, պահանջում է զգալի ջանք ու նվիրում: Չորս տարի սովորելուց հետո ուսանողներն աշխատում են որպես ստաժորներ և կրտսեր ինժեներներ: Ընդհանուր առմամբ մոտ 7-8 տարի է պահանջվում, որպեսզի նրանք դառնան լիարժեք ինժեներ։ Չնայած 7-8 տարի դիվիդենտի բացակայությանը և կրթության ոլորտում զգալի ներդրումներին, «Սինոփսիս Արմենիա»-ն հավատարիմ է մնում Հայաստանում իր երկարաժամկետ ծրագրերին: Ըստ Մուսայելյանի՝ այսօր ընկերության աշխատակիցների մոտ 62%-ն իրենց նախկին ուսանողներն են։

20 տարի Հայաստանում. դժվարություններ և ձեռքբերումներ

2024-ին «Սինոփսիս Արմենիա»-ն նշում է Հայաստանում գործունեության 20-ամյակը. ընկերությունը տեղական շուկա մուտք գործեց 2004-ին՝ Հայաստանում ամենամեծ մասնաճյուղերով չորս ամերիկյան ընկերությունների ձեռքբերմամբ: Այդ ժամանակից ի վեր աշխատակազմը 135-ից հասել է 1370-ի։

Այս 20 տարիների ընթացքում «Սինոփսիս Արմենիա»-ն, Հովիկ Մուսայելյանի խոսքով, բախվել է բազմաթիվ մարտահրավերների, որոնցից հիմնականներն են աշխարհաքաղաքական խնդիրներն ու COVID-19 համաճարակը։ Քառասունչորսօրյա պատերազմի ընթացքում ընկերության աշխատակիցներից 42-ը զորակոչվել են բանակ, և ոչ բոլորն են վերադարձել։ Համաճարակը նաև բազմաթիվ դժվարություններ է ստեղծել։ Չնայած այս փորձություններին, «Սինոփսիս Արմենիան»-ն շարունակել է գործել:

«Նույնիսկ 2004-ին, երբ ինտերնետի մեկ մեգաբիթ/վայրկյանի արժեքը կազմում էր 20,000 դոլար, ընկերությունը գոյատևեց: Այսօր դրա արժեքը նվազել է մինչև 5-6 դոլար, սակայն այս բարձր ծախսերը երբեք չեն խանգարել «Սինոփսիս Արմենիա»-ին հասնելու իր առաքելությանը:

Վերջին 20 տարիների ընթացքում քիչ չեն եղել նաև ձեռքբերումները։ «Սինոփսիս Արմենիա»-ի մի քանի նախաձեռնություններ էական ազդեցություն են ունեցել Հայաստանում և նրա սահմաններից դուրս ՏՏ ոլորտի վրա: Համաշխարհային ՏՏ մրցանակը (նախկինում կոչվում էր ՀՀ նախագահի մրցանակ, իսկ 2018-ից հետո՝ ՀՀ պետական ​​մրցանակ՝ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտում համաշխարհային ներդրման համար) դարձել է կարևորագույն իրադարձություն և ամեն տարի Հայաստան է բերում ՏՏ ոլորտի համաշխարհային լեգենդներին։ Այս մրցանակին արժանացած անհատներն իրենց ուրույն մշակույթը բերում են երկիր՝ միաժամանակ դառնալով Հայաստանի տեխնոլոգիական հզորության դեսպաններն ամբողջ աշխարհում:

Մեկ այլ ուշագրավ նախաձեռնություն է «Սինոփսիս Արմենիա»-ի կողմից հովանավորվող տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի լավագույն ուսանողներին և աշակերտներին մեծարելու ամենամյա արարողությունը: Այս միջոցառումը խրախուսում է երիտասարդներին ընտրել ՏՏ-ն որպես մասնագիտություն և դրդում ուսանողներին ավելի լավ սովորել, լինել ավելի հետաքրքրասեր և հասնել ավելիին:

Միկրոէլեկտրոնիկայի միջազգային օլիմպիադան Հայաստանում անցկացվող մեկ այլ  հեղինակավոր միջոցառում է։ Յուրաքանչյուր աշուն 20 երկրների ազգային հաղթողները մրցում են եզրափակիչ փուլում: Այս միջոցառման շնորհիվ, ըստ Մուսայելյանի, Հայաստանին առաջատար տեղ է գրավում տեղեկատվական տեխնոլոգիաների համաշխարհային քարտեզի վրա. բոլորին է հայտնի, որ մինչև 30 տարեկան մասնագետների համար միջազգային այս միջոցառումն ամեն տարի անցկացվում է Հայաստանում։

«Ես հպարտ եմ բոլոր երեք ծրագրերով։ Իհարկե, ունենք բազմաթիվ այլ հաջողված ծրագրեր, բայց այս երեքն ինձ համար առանձնահատուկ են»,- նշեց Հովիկ Մուսայելյանը։