Արեգակի մագնիսական դաշտը փոփոխման շեմին է․ ի՞նչ է դա նշանակում և ի՞նչ սպասել

Արևը կարևոր իրադարձության` մագնիսական դաշտի փոփոխության շեմին է: Այս երևույթը տեղի է ունենում մոտ 11 տարին մեկ և արևային ցիկլի կարևոր փուլ է: Բևեռականության փոփոխությունը տեղի է ունենում այն ժամանակ, երբ արեգակը գտնվում է ակտիվության գագաթնակետի կես ճանապարհին և երբ սկսվում է անցումը դեպի արևային նվազագույնին: Մագնիսական դաշտի վերջին փոփոխությունը տեղի է ունեցել 2013-ի վերջին: Ինչո՞վ է պայմանավորված այս փոփոխությունը և վտանգավո՞ր է դա արդյոք:

Արեգակնային ցիկլը

Մագնիսական դաշտի փոփոխությունը հասկանալու համար անհրաժեշտ է հասկանալ արեգակնային ցիկլը: Արեգակնային ակտիվության այս մոտ 11-ամյա ցիկլը պայմանավորված է արևի մագնիսական դաշտով և արտահայտվում է արևի մակերեսի վրա տեսանելի բծերի հայտնվելու հաճախականությամբ և ինտենսիվությամբ: Արեգակնային ցիկլի ընթացքում արեգակնային ակտիվության գագաթնակետը հայտնի է որպես արեգակնային առավելագույն, որը ներկայիս գնահատականներով տեղի կունենա 2024-ի վերջից մինչև 2026-ի սկիզբը:

Մեկ այլ կարևոր, թեև ավելի քիչ հայտնի ցիկլը ներառում է երկու 11-ամյա արևային ցիկլեր: Այն հայտնի է որպես Հեյլի ցիկլ և տևում է մոտ 22 տարի, որի ընթացքում արևի մագնիսական դաշտը փոխվում է, այնուհետև վերադառնում իր սկզբնական վիճակին, Space.com-ին ասել է աստղաֆիզիկոս և հեղինակ Ռայան Ֆրենչը։

Արեգակնային նվազագույնի ժամանակ Արեգակի մագնիսական դաշտը նմանվում է դիպոլի՝ հյուսիսային և հարավային հստակ բևեռներով, որոնք նման են Երկրի մագնիսական դաշտին: Եվ երբ մենք մոտենում ենք արեգակնային առավելագույնին, «արևի մագնիսական դաշտը դառնում է ավելի բարդ՝ առանց հստակ հյուսիս-հարավ բևեռի բաժանման», բացատրում է Ֆրենչը: Մինչ արեգակնային առավելագույնն անցնում է և գալիս է արեգակնային նվազագույնը, արևը վերադառնում է դիպոլային ձևին՝ թեև շրջված բևեռականությամբ:

Մագնիսական դաշտի՝ առաջիկայում սպասվող փոփոխության արդյունքում կփոխվեն հյուսիսային և հարավային մագնիսական դաշտերը իրենց համապատասխան կիսագնդերում: Ըստ Ֆրենչի՝ դա կբերի մագնիսական կողմնորոշման, որը նման է Երկրին։

Մագնիսական դաշտի փոփոխման պատճառները

Մագնիսական դաշտի փոփոխությունը պայմանավորված է արևային բծերով, Արեգակի մակերեսի մագնիսական բարդ շրջաններով, որոնք կարող են առաջացնել արևային իրադարձություններ, ինչպիսիք են արևային բռնկումները և կորոնային զանգվածի արտանետումները: Երբ արեգակնային բծերը հայտնվում են հասարակածի մոտ, դրանք հավասարվում են հին մագնիսական դաշտին, մինչդեռ բևեռներին մոտ գտնվողները հավասարվում են նոր մագնիսական կողմնորոշման հետ՝ հետևելով Հեյլի օրենքին։

«Ակտիվ շրջաններից մագնիսական դաշտը շարժվում է դեպի բևեռներ և, ի վերջո, առաջացնում է բևեռների փոփոխությունը»,- ասում է Սթենֆորդի համալսարանի Wilcox արևային աստղադիտարանի տնօրեն, ֆիզիկոս Թոդ Հոքսեման: Այնուամենայնիվ, ըստ գիտնականների՝ այս երևույթի ճշգրիտ պատճառը մնում է առեղծված: «Մենք դեռ չունենք կատարվողի լիարժեք մաթեմատիկական նկարագրություն»,- ասել է Սթենֆորդի համալսարանի ֆիզիկոս Ֆիլ Շերերը:

Որքա՞ն արագ է տեղի ունենում փոփոխությունը

Արեգակնային մագնիսական դաշտի փոփոխությունն աստիճանական գործընթաց է, որը դիպոլից անցնում է բարդ մագնիսական դաշտի և վերադառնում է հակադարձ դիպոլի ամբողջ 11 տարվա ընթացքում: «Չկա հատուկ «պահ», երբ արևի բևեռները շրջվում են», - բացատրել է Ֆրենչը: Ամբողջական փոփոխությունը սովորաբար տևում է մեկ կամ երկու տարի, թեև դա կարող է զգալիորեն տարբերվել: Օրինակ՝ 2019-ի դեկտեմբերին ավարտված Արեգակնային ցիկլ 24-ի հյուսիսային բևեռային դաշտի դեպքում այդ փոփոխության համար պահանջվել է մոտ հինգ տարի:

Ազդեցությունը Երկրի վրա

Արեգակի մագնիսական դաշտի փոփոխությունը մոտալուտ կործանման նշան չէ: «Վաղն աշխարհի վերջը չի լինի»,- վստահեցրել է Շերերը։ Այնուամենայնիվ, Երկրի վրա որոշ կողմնակի ազդեցություններ կզգացվեն: Այս փոփոխության ընթացքում արեգակնային ակտիվության ավելացումը կարող է ուժեղ գեոմագնիսական փոթորիկներ առաջացնել Երկրի վրա, ինչն իր հերթին կառաջացնի բևեռային հյուսիսափայլեր։