Հաստատվել է տիեզերքի ամենահին սև խոռոչի հայտնաբերումը. այն չի տեղավորվում բնության մասին մարդկության պատկերացումների մեջ

Տիեզերքի ամենահին սև խոռոչի հայտնաբերման մասին զեկույցը գրախոսվել և հրապարակվել է Nature ամսագրում: James Webb տիեզերական աստղադիտակի GN-z11 հեռավոր և հնագույն գալակտիկայում հաջողվել է հայտնաբերել այդ ժամանակների համար ռեկորդային զանգվածի կենտրոնական սև խոռոչը: Գիտնականներին մնում է պարզել, թե ինչպես և ինչու է այն գոյացել, և դրա համար, կարծես թե, կպահանջվի փոխել առ այսօր գոյություն ունեցող տիեզերաբանական մի շարք տեսություններ:

GN-z11 գալակտիկան Hubble տիեզերական աստղադիտակը հայտնաբերել է 2016-ին։ Այս օբյեկտը գտնվում է մեզանից 13,4 միլիարդ լուսատարի հեռավորության վրա, այսինքն՝ այն գոյություն է ունեցել Մեծ պայթյունից ընդամենը 440 միլիոն տարի հետո։ James Webb ինֆրակարմիր լույսի տիեզերական աստղադիտակի գործարկումը խոստանում էր շատ բացահայտումներ անել վաղ տիեզերքում, քանի որ այդ ժամանակների լույսն այնքան է ձգվում ժամանակի և տարածության անդունդով ֆոտոնները շարժման ժամանակ, որ այն պարզապես տեսանելի միջակայքից անցնում է ինֆրակարմիրի:

GN-z11-ից ստացվող լույսի սպեկտրային վերլուծությունը ցույց է տվել գերտաքացած ածխածնի և նեոնի իոնների առկայություն: Սա իր հերթին խոսում է այն մասին, որ առկա են կուտակման նշաններ՝ նյութի սովորական տաքացումը մինչև սև խոռոչ ընկնելը: Սպեկտրային գծերում արտանետումն այնքան ինտենսիվ է եղել, որ սև խոռոչը բառացիորեն խավարեցնում էր հյուրընկալող գալակտիկան իր ճառագայթմամբ: Եվ զարմանալի չէ, որ թեև GN-z11 գալակտիկան 100 անգամ փոքր էր Ծիր Կաթինից, դրա կենտրոնում գտնվող սև խոռոչը դեպի իրեն է քաշել արևի 1,6 միլիոնի չափ զանգված, մինչդեռ մեր գալակտիկայի կենտրոնում գտնվող սև խոռոչն ունի արևի 4 միլիոն չափ զանգված:

Այժմ, երբ գիտնականները համոզվել են այդ ժամանակների համար աներևակայելի զանգվածի սև խոռոչի գոյության մեջ, նրանք ստիպված կլինեն վերաշարադրել այդ օբյեկտների և հենց տիեզերքի էվոլյուցիայի մոդելներն ու տիեզերագիտական ​​տեսությունները: Թվում է, թե James Webb-ը սրանով չի բավարարվի և նորանոր բացահայտումներ կանի, ինչը թույլ հավաքել բավականաչափ նյութ՝ սև խոռոչների առաջացման և դրանց աճի վերաբերյալ նոր մոդելներ ստեղծելու և վաղ տիեզերքի գործընթացները նկարագրելու համար:

Օրինակ՝ եթե հիմնվենք ներկայիս տեսությունների հիման վրա, ապա GN-z11-ի կենտրոնում գտնվող սև խոռոչը պետք է հինգ անգամ ավելի արագ սնվեր նյութով, քան ենթադրվում է: Հակառակ դեպքում, այն չէր ստանա նկատելի զանգված Մեծ պայթյունից 440 միլիոն տարի անց: Նաև այն պետք է առաջանար ոչ թե հսկա աստղի փլուզման հետևանքով, այլ անմիջապես տիեզերքի ծնունդից հետո առաջացած միջաստղային գազի փլուզումից: