M87 գալակտիկայի կենտրոնում գտնվող գերզանգվածային սև խոռոչը պտտվում է. նրա շիթը վտանգ է ներկայացնում իր ճանապարհին ամեն ինչի համար

Գիտնականները 22 տարվա դիտարկումներից հետո եկել են այն եզրակացության, որ գերզանգվածային սև խոռոչը, որը գտնվում է M87 գալակտիկայի կենտրոնում, իսկապես պտտվում է:

M87 գալակտիկայի կենտրոնում գտնվող սև խոռոչը շատ ավելի մեծ է, քան մեր Արեգակի զանգվածը: Դրա կարևոր առանձնահատկությունը շիթի առկայությունն է. խոսքը անցքի կենտրոնից արտանետվող նյութի շիթի մասին է։ Այն տպավորիչ մանևրներ է կատարում՝ նկարագրելով մինչև 10 աստիճան անկյունային բացվածքով շրջան։ Այս հզոր ռեակտիվ հոսքը կարող է վտանգ ներկայացնել իր ճանապարհին ցանկացած բանի համար:

Հետաքրքիր է, որ սև խոռոչից նյութի շիթն առաջին անգամ նկատել է աստղագետ Հեբեր Քերթիսը դեռևս 1918 թվականին: Այնուամենայնիվ, այս շիթի պատկերը ստացվել է միայն Hubble ուղեծրային աստղադիտակի միջոցով: Այս գերզանգվածային սև խոռոչը նաև առաջին օբյեկտն էր, որը նկարահանվել է դիտարկումների ժամանակ՝ գիտնականներին տրամադրելով արժեքավոր տվյալներ ուսումնասիրելու համար:

Որոշելու համար, թե արդյոք M87-ի սև խոռոչը պտտվում է, գիտնականները վերլուծել են 170 դիտարկումներ, որոնք արվել են 2000-ից 2022 թվականներին ավելի քան 200 աստղադիտակներով: Նրանց ուշադրությունը գրավել է շիթի դիրքի փոփոխությունը, որը վկայում է սեւ խոռոչի պտույտի մասին։ Սև խոռոչի պտույտը աղավաղում է դրա շուրջ տարածությունը եւ ժամանակը, որի պատճառով շիթը փոխում է ուղղությունը և փոխվում է ակրեցիոն սկավառակի կողմնորոշումը։

Դիտարկումները հնարավորություն տվեցին որոշել շիթերի շեղման անկյունը, որը մոտավորապես 10 աստիճան էր։ Շիթը իր շարժումն ավարտում է 11 տարում, որից հետո ցիկլը նորից սկսվում է։

Մնում են բազմաթիվ հարցեր, ինչպես օրինակ այս սև խոռոչի պտտման արագությունը, որն ունի Արեգակի զանգվածից 6 միլիարդ անգամ մեծ զանգված: Այնուամենայնիվ, այս գտածոն կօգնի գիտնականներին ավելի լավ հասկանալ նման հսկայական տիեզերական օբյեկտների էվոլյուցիան և նրանց դերը գալակտիկաների ձևավորման և զարգացման գործում: