Գիտնականները հայտնաբերել են «սխալ» գերնոր աստղ. պայթյունից առաջ այն մեկ արեգակի զանգվածով նյութ է արտազատել

2023 թվականի մայիսին ճապոնացի սիրողական աստղագետ Կոիչի Իտագակին հետաքրքիր բացահայտում արել՝ նա հայտնաբերել է գերնոր աստղ, որը ծնվել էր իր դիտարկումներից ընդամենը մի քանի ժամ առաջ։ Այս դիտարկումը թույլ տվեց աստղագետներին բացահայտել աստղերի էվոլյուցիայի որոշ առեղծվածներ:

Գերնոր աստղը, որը ստացել է SN 2023ixf անվանումը, գտնվում է մեզանից համեմատաբար փոքր հեռավորության վրա՝ ընդամենը 20 միլիոն լուսատարի հեռավորության վրա՝ Անիվ Գալակտիկաում, որը գտնվում է Մեծ Արջի համաստեղությունում: Դիրքի շնորհիվ այն իդեալական օբյեկտ է դարձել տարբեր դիտումների համար: Գիտնականներին հազվադեպ է հաջողվում դիտել գերնոր աստղերի զարգացումը նրանց «ծննդյան» առաջին իսկ պահերից:

Նախնական գնահատականներով գերնոր SN 2023ixf-ը դասվում է II տիպի աստղերի շարքին: Այս գերնոր աստղերը կարևոր դեր են խաղում տիեզերքում, քանի որ դրանք կարևոր տարրերի աղբյուրներ են և ի վերջո կարող են վերածվել նեյտրոնային աստղերի կամ նույնիսկ սև խոռոչների: Սակայն SN 2023ixf-ի պահվածքը հայտնաբերումից անմիջապես հետո անսովոր է դարձել։

Ստանդարտ տեսության համաձայն՝ աստղը պայթելուց առաջ պետք է փլուզվի սեփական ծանրության պատճառով և միայն դրանից հետո տեղի ունենա պայթյունը։ Այնուամենայնիվ, SN 2023ixf-ի հետ այլ բան տեղի ունեցավ. պայթյունը տեղի ունեցավ զգալի ուշացումով՝ սեղմման մեկնարկից հետո:

Աստղագետները պարզել են, որ պայթյունի հարվածային ալիքը բախվել է աստղի ցրած նյութի զանգվածին, ինչը դանդաղեցրել է նրա շարժումը։ SN 2023ixf-ի արտանետումների վերլուծությունը տարբեր տիրույթներում գիտնականներին թույլ է տվել վերակառուցել իրադարձությունների ժամանակագրությունը: Պարզվել է, որ կարմիր հսկան, նախքան գերնոր աստղի վերածվելը, արտանետել է մեկ արեգակնային զանգվածին համարժեք նյութ։ Հենց այս արտանետված նյութն է բախվել աստղի միջուկի փլուզման հետևանքով առաջացած հարվածային ալիքին և դանդաղեցրել նրա շարժումը։