Կարո՞ղ է արդյոք Երկիրը դիմանալ մոտակա գերնոր աստղի պայթյունին

Տիեզերական չափանիշներով մոտակայքում գտնվող գերնոր աստղերի պայթյունները սպառնո՞ւմ են երկրային կյանքին: Կդիմանա՞ Երկիրը նման պայթյունի: Կիպրոսի ինստիտուտի գիտնականները որոշել են ուսումնասիրել այս հարցը: Նրանց հետազոտությունը հրապարակվել է Communications Earth & Environment (CEE) գիտական ​​ամսագրում։

Գերնոր աստղերը և դրանց վտանգը

Գերնոր աստղերը պայթում են մեր մոլորակից 100 պարսեկ (326 լուսատարի) հեռավորության վրա մոտ միլիոն տարին մեկ անգամ: Նման պայթյուններն ուղեկցվում են էներգիայի հսկայական արտանետումներով, որոնք կարող են վնաս հասցնել պատճառել նույնիսկ էպիկենտրոնից մեծ հեռավորության վրա։

Ենթադրվում է, որ պայթյունի ժամանակ առաջացած գամմա ճառագայթները և տիեզերական ճառագայթները կարող են քայքայել Երկրի օզոնային շերտը՝ թույլ տալով իոնացնող ուլտրամանուշակագույն ճառագայթմանը հասնել մոլորակի մակերես: Այս ազդեցությունները կարող են հանգեցնել մթնոլորտում աերոզոլային մասնիկների քանակի ավելացման, ամպամածության և գլոբալ սառեցման:

Նոր հետազոտության շրջանակում գիտնականներն ուսումնասիրել են Դևոնի ժամանակաշրջանում կյանքի բազմաթիվ դրսեւորումների անհետացման հնարավոր պատճառները մոտ 370 միլիոն տարի առաջ և հայտնաբերել են ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման հետևանքով այրված բույսերի սպորներ: Սա խոսում է այն մասին, որ ինչ-որ բան այն ժամանակ քայքայել է Երկրի օզոնային շերտը, և դրա պատճառներից մեկը կարող է լինել գերնոր աստղի պայթյունը:

Այսօրվա ռիսկերը

Հետազոտողները հաշվարկներ են կատարել և եկել եզրակացության, որ Երկրի օզոնային շերտն այսօր դարձել է ավելի կայուն և ունակ է պաշտպանել կենսոլորտը գերնոր աստղերից 100 պարսեկի սահմաններում։ Մոդելները ցույց են տվել, որ 326 լուսատարի հեռավորության վրա գտնվող աստղի պայթյունը կառաջացնի 100 անգամ ավելի ուժեղ իոնացում, քան ներկայիս մակարդակն է: Այս դեպքում ստրատոսֆերային օզոնի միջին կորուստը գլոբալ մասշտաբով կկազմի մոտ 10%, այսինքն՝ մոտավորապես այնքան, որքան առաջացնում է մարդածին աղտոտվածությունը: Գլոբալ սառեցումը նույնպես կսաստկանա, բայց ոչ վտանգավոր աստիճանի։

Հետազոտության հեղինակներն ընդգծել են, որ նման սցենարի դեպքում մեր մոլորակի գլոբալ կենսոլորտը կկարողանա գոյատևել առանց զգալի կորուստների։ Այնուամենայնիվ, տեղական մակարդակում մարդիկ, կենդանիները և բույսերը կարող են վտանգավոր հետևանքների բախվել տիեզերական ճառագայթման հարյուրապատիկ աճի պատճառով:

Այսպիսով, ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ թեև գերնոր աստղերի պայթյունները լուրջ վտանգ են ներկայացնում, և Երկրի օզոնային շերտը ներկայումս ի վիճակի է պաշտպանել կենսոլորտը զգալի կորուստներից։ Այնուամենայնիվ, տեղում հետևանքները կարող են էական լինել և լրացուցիչ ուսումնասիրություն պահանջել: