Ինչպե՞ս են պատրաստում տիեզերագնացներին և ե՞րբ է երկրորդ հայ տիեզերագնացը թռչելու տիեզերք. Հարություն Կիվիրյանը` Հայաստանում

Երկրորդ հայ տիեզերագնացՀարություն Կիվիրյանը հույս ունի առաջին անգամ տիեզերք թռչել արդեն 2026-2028 թվականներին։ Վերջերս նա հաջողությամբ ավարտեց Ռոսկոսմոսի ընդհանուր տիեզերական ուսուցման ծրագիրը և ստացավ տիեզերագնացության վկայական։

Նրա առաջին թռիչքը դեպի Երկրի ուղեծիր սպասվում է առաջիկա տարիներին, և այս թռիչքի ընթացքում նա հույս ունի ոչ միայն այցելել Միջազգային տիեզերական կայան, այլև աշխատել տիեզերագնացում։ Ամենայն հավանականությամբ, իր առաջին առաքելության ժամանակ նա կլինի բորտ-ինժեներ, մինչդեռ առաքելությունը կղեկավարեն ավելի փորձառու տիեզերագնացներ։

Ճանապարհ դեպի երազանք

Հարություն Կիվիրյանը Երեւանում է Հայաստանում Ռուսական տան հրավերով։ Կազմակերպության շենքում լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ նա ասաց, որ, ի տարբերություն շատերի, տիեզերագնաց մասնագիտության մասին ամենևին էլ մանկուց չի երազել. տիեզերական թռիչքների հեռանկարների մասին առաջին անգամ մտածել է համալսարանական տարիներին, այլ տիեզերագնացների, մասնավորապես՝ Գեորգի Գրեչկոյի հետ զրուցելուց հետո։ Եվ երբ իմացա «Ռոսկոսմոս»-ի ընդհանուր տիեզերական ուսումնական ծրագրի ընտրության մասին, որոշեցի փորձել իմ բախտը։

Ընտրությանը մասնակցելու համար նա պետք է հավաքեր հսկայական քանակությամբ փաստաթղթեր, անցներ բազմաթիվ բժշկական հետազոտություններ, ներկայացներ տարբեր բնութագրեր ու անձնական տվյալներ։ Այս բոլորը հավաքելը շատ ժամանակ և ջանք պահանջեցին, բայց արդյունքը դրան արժեր՝ նա անցավ ընտրությունը, թեև մրցակցությունը հսկայական էր՝ ավելի քան 2200 հոգուց ընտրվեցին չորսը, որոնցից մեկը՝ Հարությունն էր։

Ինչպե՞ս են պատրաստում տիեզերագնացներին

Անցնելով ընտրությունը՝ Հարությունը ժամանեց տիեզերագնացների ուսումնական կենտրոնի բազա, որտեղ, նրան սպասում էին մարզումներ, ինչպես նաև բազմաթիվ ֆիզիկական և հոգեբանական թեստեր ու փորձություններ։

Հոգեբանական պատրաստվածության շրջանակներում ապագա տիեզերագնացները պետք է ցատկեին պարաշյուտով և ընկնելու ժամանակ լուծեին տարբեր խնդիրներ՝ տրամաբանական, ուշադրության և այլն։ Ըստ Կիվիրյանի՝ առաջադրանքներն այնքան էլ դժվար չէին. հանգիստ միջավայրում՝ սեղանի շուրջ նստած, ճիշտ պատասխանները գտնելը բավականին պարզ կլիներ, բայց դրանց վրա կենտրոնանալը և դա անելը ծայրահեղ պայմաններում, թռիչքի պայմաններում՝ լրիվ այլ հարց է։ Սակայն, այս հմտությունը շատ կարևոր է տիեզերագնացների համար. առաքելությունների ընթացքում նրանք, անշուշտ, բազմիցս ստիպված կլինեն դժվար և կարևոր որոշումներ կայացնել:

Ապագա տիեզերագնացները նաև պատրաստվել են աշխատել զրոյական գրավիտացիայի պայմաններում: Դա արվում է, ինչպես պարզվեց, ինքնաթիռում, որը բարձրանում է 10 կմ բարձրության վրա և սկսում կտրուկ իջնել, սուզվել. նման վայրէջքի ժամանակ մոտ 20 վայրկյան, յուրաքանչյուրը, ով գտնվում է օդանավի հատուկ սարքավորված բեռնախցիկում, անկշռություն է զգում։ Եվ այդ պահին նրանք աշխատում են տարբեր գործողությունների վրա՝ կապված տեղափոխման, սկաֆանդրի հագնելու և հանելու, սարքավորումների հետ աշխատելու և այլնի հետ։

Ի՞նչ հատկանիշներ պետք է ունենա ժամանակակից տիեզերագնացը

Պատասխանելով NEWS.am Tech-ի հարցին՝ Հարություն Կիվիրյանը նշեց, որ առաջին հերթին շատ կարևոր է ամուր առողջությունը։ Կարևոր է նաև անընդհատ նոր գիտելիքներ ձեռք բերելու, նոր սարքավորումների հետ աշխատել սովորելու ցանկությունն ու պատրաստակամությունը։ Իսկ անձնական որակներից, ըստ Կիվիրյանի, ամենակարեւորը համբերությունն է, նպատակասլացությունը ու մանրուքներին ուշադրությունը։

Նախկինում սովորաբար տիեզերագնացներ էին դառնում ռազմական օդաչուները, ովքեր ավելի շատ սովոր էին գերբեռնվածություններին և բազմաթիվ այլ խնդիրների ու փորձությունների, որոնց կարող են հանդիպել տիեզերագնացները: Այսօր, սակայն, տիեզերագնացի կարիերան բաց է յուրաքանչյուրի համար, ով համապատասխանում է առողջության չափանիշներին և ունի անհրաժեշտ մասնագիտական հմտություններ: Ինքը՝ Կիվիրյանը, թռչելու հետ կապված մասնագիտություն չունի՝ եղել և մնում է ինժեներ։

Տիեզերքում այլմոլորակայիններ կա՞ն

Հարություն Կիվիրյանն առաջին անգամ է այցելում իր պատմական հայրենիք։ Նա ծնվել է Ադիգեայի Հանրապետության Մայկոպ քաղաքում, սակայն նրա ծնողները համշենահայեր են, իսկ տանը խոսում են հայերենի համշենական բարբառով, որը Հարությունը լավ խոսում է։ Հայկական կյանքն ու խոհանոցը, ըստ նրա, նույնպես շատ հարազատ են իրեն։

Կիվիրյանը Հայաստան է ժամանել հունիսի 21-ի առավոտյան և պատրաստվում է այստեղ անցկացնել մի քանի օր, որոնց ընթացքում պաշտոնական հանդիպումներ և տարբեր քննարկումներ կունենա տիեզերքով հետաքրքրվող մարդկանց, այդ թվում՝ դպրոցականների հետ։

Վերջիներիս հայ տիեզերագնացը ոչ պակաս հետաքրքիր է եղել, քան մեծահասակներին. Հայաստանում Ռուսական տանը Կիվիրյանի ասուլիսին եկել էր դպրոցականների մի քանի խումբ։ Եվ նրանցից մեկը մի հարց տվեց, որը հավանաբար հետաքրքրում է շատերին՝ և՛ երեխաներին, և՛ մեծահասակներին. «Ի՞նչ եք կարծում, տիեզերքում այլմոլորակայիններ կա՞ն»:

Այս հարցին Հարությունի պատասխանը կարճ էր, բայց անկեղծ. «Չգիտեմ»։