Աստերոիդ մայնինգ. ինչո՞ւ օգտակար հանածոներ փնտրել տիեզերքում

Երկիր մոլորակի բնական ռեսուրսները անսահման չեն, եւ շատ փորձագետների կարծիքով, արդեն շատ շուտով դրանք չեն բավարարի մեր կարիքներին։ Ավելին, տիեզերքի յուրացման եւ տիեզերական հավակնոտ նախագծերի իրականացման համար պահանջվում են ռեսուրսներ, որոնք մեր մոլորակում չկան կամ սակավ են, եւ դրանց արդյունահանումը կապված է հսկայական դժվարությունների հետ:

Ռեսուրսների հետ կապված խնդրի լավ լուծում կարող է լինել դրանց որոնումն ու արդյունահանումը տիեզերքում՝ աստերոիդների, այլ մոլորակների եւ նրանց արբանյակների վրա: Այսօր դա հասկանում են ոչ միայն զարգացած երկրների կառավարությունները, այլեւ բազմաթիվ մասնավոր ընկերություններ, որոնք մեծ հեռանկարներ ու լուրջ օգուտներ են տեսնում այս ոլորտում։

Մասնավոր հատվածը կողմ է տիեզերական արդյունաբերության զարգացմանը

Հայտնի աստղաֆիզիկոս, STARMUS փառատոնի հեղինակ եւ գլխավոր կազմակերպիչ Գարիկ Իսրայելյանը TECH NEWS.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ նախկինում մասնավոր հատվածն առանձնապես հետաքրքրված չէր տիեզերական արդյունաբերությամբ, սակայն վերջին 15 տարիների ընթացքում այս ոլորտում շրջանառությունը աճել է 20 միլիարդ դոլարից մինչեւ մոտ 1 տրիլիոն դոլար եւ շարունակում է աճել տարեցտարի: Ավելի ու ավելի շատ մասնավոր ընկերություններ սկսում են ներդրումներ անել տիեզերանավերի կառուցման, կապի տեխնոլոգիաների եւ շատ այլ տեխնոլոգիաների զարգացման մեջ՝ հասկանալով, որ ապագան հենց այդ տեխնոլոգիաների մեջ է, այլ ոչ թե նավթի կամ գազի արդյունահանման:

Մասնագետի խոսքով՝ տիեզերական տեխնոլոգիաների ոլորտում մասնավոր ընկերության արդյունավետ աշխատանքի վառ օրինակ է SpaceX Starship-ի կառուցումը, որը գերծանր հրթիռակիր է և նախատեսված է, ի թիվս այլ բաների, դեպի Լուսին եւ Մարս թռիչքների համար: Իհարկե, SpaceX-ը դժվար թե կանգ առնի միայն Մարսի վրա. հաջորդ նախագծերը, ամենայն հավանականությամբ, ուղղված կլինեն այլ մոլորակների եւ նրանց արբանյակների հետազոտմանը, ներառյալ դրանց վրա օգտակար ռեսուրսների եւ հանքանյութերի առկայության ուսումնասիրմանը:

Գարիկ Իսրայելյանը վստահ է, որ Starship նախագծի զարգացումը կլինի այն խթանը, որը մարդկությանը հնարավորություն կտա ուսումնասիրել եւ յուրացնել Արեգակնային համակարգը եւ հասնել զարգացման բոլորովին նոր մակարդակի։

Աստերոիդներից ստացվող ռեսուրսները կարող են ավելի էժան լինել, քան Երկրից ստացվողները

Նման նախագծերի իրականացման եւ զարգացման համար, ինչպես նշվեց վերեւում, պահանջվում են հսկայական ռեսուրսներ։ Եվ այսօր շատ ընկերություններ արդեն աշխատում են, որպեսզի այդ ռեսուրսների արդյունահանումը սկսեն Երկրից դուրս:

Ինչպես նշեց Գարիկ Իսրայելյանը, մոտ 50 մլրդ դոլար արդեն ներդրվել է, այսպես կոչված, աստերոիդ մայնինգի՝ աստերոիդների վրա ռեսուրսների արդյունահանման համար։ Նույնիսկ միլիարդատերեր, Google-ի նախկին գլխավոր գործադիր տնօրեն Էրիկ Շմիդտը եւ Google-ի համահիմնադիր Լարի Փեյջը մասնակցել են տիեզերքի յուրացման հետաքրքիր ստարտափի ֆինանսավորմանը, որը կոչվում է PlanetaryResources: Այս ընկերությունը նախատեսում է բնական պաշարներ արդյունահանել աստերոիդներից, եւ ակնկալվում է, որ դա կօգնի տրիլիոնավոր դոլարներ ավելացնել աշխարհի ՀՆԱ-ին։

Աստերոիդ մայնինգն այսօր ավելի քան խոստումնալից եւ շահավետ է թվում. տեսականորեն 5-6 ամսում կարելի է թռչել մոտակա աստերոիդները, հավաքել անհրաժեշտ ռեսուրսները եւ վերադառնալ Երկիր։ Հետաքրքիր է, որ ֆինանսական առումով սա կարող է ավելի շահավետ լինել, քան նույն ռեսուրսները Երկրի ընդերքից հանելը: Ինչպես նշել է Գարիկ Իսրայելյանը, 10 կմ խորությունից ռեսուրսներ հանելը շուտով նույնիսկ ավելի թանկ կարժենա, քան մոտակա աստերոիդ թռչելը եւ այնտեղ անհրաժեշտ ռեսուրսներ հանելը։

Ի՞նչ ռեսուրսներ կարելի է արդյունահանել աստերոիդների վրա

Մասնագետների կարծիքով՝ աստերոիդների եւ գիսաստղերի ապարները պարունակում են հանքանյութեր եւ ցնդող տարրեր, որոնք կարող են դառնալ երկաթի, նիկելի եւ տիտանի աղբյուր։

Այսպիսով, M դասի մեկ փոքր աստերոիդը՝ 1 կմ տրամագծով, կարող է պարունակել մինչեւ 2 միլիարդ տոննա երկաթ-նիկելի հանքաքար: Սա 2-3 անգամ ավելի շատ հանքաքար է, քան արդյունահանվել է Երկրի վրա 2004 թվականին: Իսկ հայտնի խոշորագույն մետաղական աստերոիդը՝ Psyche-ն, պարունակում է 1,7x1019 կգ երկաթ-նիկելի հանքաքար, ինչը 100 000 անգամ ավելի է, քան այս հանքաքարի պաշարները երկրի ընդերքում։ Գիտնականների կարծիքով՝ երկաթ-նիկելի հանքաքարի այս քանակությունը բավարար կլիներ մի քանի միլիոն տարվա ընթացքում երկրագնդի բնակչության կարիքները բավարարելու համար՝ նույնիսկ հաշվի առնելով պահանջարկի ավելացող աճը։

Կարծիք կա, որ աստերոիդի վրա պլատինի, կոբալտի եւ այլ հազվագյուտ հանքանյութերի արդյունահանումը և դրանց հետագա առաքումը Երկիր կարող է հսկայական շահույթ բերել, բայց դրա համար, իհարկե, անհրաժեշտ կլինի հասնել հանքարդյունահանման տեխնիկայի զարգացման անհրաժեշտ մակարդակի:

Աստերոիդների վրա, ամենայն հավանականությամբ, հնարավոր կլինի գտնել նաեւ բավականին հազվագյուտ եւ թանկարժեք մետաղներ։ Գիտնականների կարծիքով՝ շատ մետաղներ (այդ թվում՝ ոսկի, կոբալտ, երկաթ, մանգան, մոլիբդեն, նիկել, օսմիում, պալադիում, պլատին, ռենիում, ռոդիում եւ ռութենիում), որոնք այժմ արդյունահանվում են Երկրի վերին շերտերից, իրականում աստերոիդների մնացորդներ են, որոնք ընկել են Երկրի վրա երկնաքարային վաղ «ռմբակոծության» ժամանակ, երբ հսկայական քանակությամբ աստերոիդային նյութեր են ընկել Երկիր մոլորակի վրա:

Որոշ աստերոիդներ կարող են նաեւ պարունակել ջրային հանքանյութեր, որոնցից կարելի է ստանալ ջուր եւ թթվածին, որոնք անհրաժեշտ են այլ մոլորակների յուրացման եւ այնտեղ գաղութներ ստեղծելու համար, ինչպես նաեւ ջրածին՝ հրթիռային վառելիքի համար։ Ավելին, աստերոիդի վրա բազայի կենսունակությունը պահպանելու համար տեղական ռեսուրսների օգտագործումը կարող է զգալիորեն նվազեցնել այլ ռեսուրսների արդյունահանման ինքնարժեքը:

Հնարավոր է, որ աստերոիդների եւ գիսաստղերի վրա հնարավոր լինի գտնել այլ ռեսուրսներ, որոնց մասին գիտնականները դեռ չգիտեն։

Ո՞ր աստերոիդներն են այսօր մեզ հետաքրքրում

Ըստ Asterank տվյալների բազայի՝ տնտեսական տեսանկյունից ռեսուրսների արդյունահանումը առավել շահավետ կարող է լինել հետեւյալ աստերոիդներից.

• Ռյուգու
• 1989 ML
• (4660) Ներեուս
• (65803) Դիդիմ
• 2011 UW158
• (1943) Անտերոս
• 2001 CC21
• 1992 TC
• 2001 SG10
• 2002 DO3

Փորձագետներն առաջին հերթին ուշադրություն կդարձնեն, իհարկե, մոտակա աստերոիդներին, որոնց թռիչքները կպահանջեն ավելի քիչ ռեսուրսներ։ Շատ հեռանկարային է համարվում Ներեուս (4660) աստերոիդը, որն ունի խիստ երկարաձգված ուղեծիր եւ շարժման ընթացքում հատում է Երկրի եւ Մարսի ուղեծրերը։ Պերիհելիոնում այս աստերոիդը մոտենում է Երկրի ուղեծրին նվազագույնը մոտ 496 000 կիլոմետր հեռավորության վրա (համեմատության համար նշենք, որ Լուսինը գտնվում է Երկրից մոտ 363 000 կմ հեռավորության վրա), իսկ աֆելիոնում այն ​​դուրս է գալիս Մարսի ուղեծրից։ Ըստ Asterank-ի՝ այս աստերոիդում հայտնաբերված մետաղների՝ կոբալտի եւ նիկելի արժեքը կարող է կազմել մոտ 4,7 միլիարդ դոլար: