James Webb տիեզերական աստղադիտակը ջրի գոլորշու հետքեր է հայտնաբերել գերտաք գազային հսկա WASP-18 b էկզոմոլորակի մթնոլորտում, որը գտնվում է Երկրից 400 լուսատարի հեռավորության վրա:
WASP-18 b-ը մոտ 10 անգամ ավելի մեծ է Յուպիտերից և պտտվում է արևանման աստղից ընդամենը 3,1 միլիոն կմ հեռավորության վրա: Համեմատության համար նշենք, որ Մերկուրին գտնվում է Արեգակից մոտ 63 մլն կմ հեռավորության վրա։ Իր աստղի շուրջը WASP-18-ը մեկ ամբողջական պտույտ կատարում է ընդամենը մեկ երկրային օրում։
Քանի որ մոլորակը շատ մոտ է իր աստղին, դրա մթնոլորտի ջերմաստիճանն այնքան բարձր է, որ, ըստ NASA-ի, այն բառացիորեն քայքայում և մասնատում է ջրի մոլեկուլների մեծ մասը: Այնուամենայնիվ, մթնոլորտի սպեկտրային վերլուծությունը ցույց է տվել, որ չնայած 2700 աստիճան Ցելսիուս ջերմաստիճանին, այնտեղ, այդուհանդերձ ջրի որոշակի քանակ դեռ մնում է։
WASP-18 b-ը հայտնաբերվել է դեռ 2008-ին և ուսումնասիրվել այլ աստղադիտակների, այդ թվում՝ Hubble-ի և այլ հայտնի տիեզերական աստղադիտակների միջոցով, սակայն դրանցից և ոչ մեկը բավականաչափ զգայուն չի եղել հեռավոր էկզոմոլորակի մթնոլորտում ջրի նշաններ հայտնաբերելու համար, տեղեկացնում է Space.com-ը:
Բացի նրանից, որ մոլորակն այդքան մեծ զանգված ունի, այդքան տաք է և իր աստղին չափազանց մոտ է, այն նաև աստղին «նայում է» միշտ նույն դիրքից, արդյունքում մոլորակի տարբեր հատվածներում ջերմաստիճանը զգալիորեն տատանվում է․ արևոտ կողմում 1100 աստիճան Ցելսիուսով ավելի շոգ է, քան մյուս կողմում։ Գիտնականները չէին սպասում, որ տարբերությունն այդքան մեծ կլինի, և այժմ ցանկանում են հասկանալ, թե որ գործոնն է նման ազդեցություն ունենում՝ կանխելով ջերմության տարածումը ողջ մոլորակի վրա:
WASP-18 b պայծառության քարտեզը վկայում է, որ «արևելքից արևմուտք» քամիներ, չկան, ինչը, ըստ հետազոտողների, համապատասխանում է «մթնոլորտային դիմադրության» մոդելներին: Ենթադրվում է, որ դա պայմանավորված է մոլորակի վրա ուժեղ մագնիսական դաշտի առկայությամբ, ինչը, ապացուցվելու դեպքում, ըստ հետազոտողների, կարող է չափազանց հետաքրքիր բացահայտում լինել։
Ըստ հետազոտողների՝ James Webb-ն իր զգայունությամբ հնարավորություն է տալիս ջերմաստիճանի մանրամասն քարտեզներ ստեղծել։ Գիտնականները հատկապես տպավորված են, որ ստացված արդյունքները համապատասխանում են նախկինում առաջարկված որոշ մոդելների։ Մասնավորապես, խոսքը ջերմաստիճանի զգալի անկման մասին է այն շրջաններում, որտեղ մոլորակն ուղղակիորեն լույս չի ստանում տեղի աստղից։
Հետազոտության արդյունքները հրապարակվել են Nature ամսագրում։
ամիս
շաբաթ
օր